Jaka płyta główna pod procesor AMD?
Spis treści:
Wielu adeptów sztuki składania komputera skupia się najbardziej na wyborze procesora, podczas gdy odpowiedni dobór właściwego „mobo” jest równie istotny. Nie chodzi tylko o to, aby socket się zgadzał – płyta główna to niezwykle ważny element każdego PC. Często o procesorach mówi się, że są mózgiem naszych komputerów – będąc w temacie porównań anatomicznych, omawiany tu podzespół należałoby więc określić jako układ nerwowy. I nie ma w tym stwierdzeniu przesady!
Polecane płyty główne
Płyta główna to podzespół, do którego podłączamy każdy inny element w komputerze. Nie tylko sam procesor, ale także GPU, kości RAM, dyski – w ten sposób urządzenia te są w stanie komunikować się i wspólnie pracować. Bez płyty głównej byłyby w zasadzie niezdolne do swojej pracy. W związku z tym faktem warto jest poświęcić dłuższą chwilę, dobierając ten kluczowy element każdego PC. W niniejszym artykule pochylimy się nad płytami głównymi dla procesorów AMD.
Trzy główne parametry każdej płyty głównej: socket, chipset i rozmiar
Odpowiedni wybór nowej płyty głównej AMD powinniśmy rozpocząć od rozpatrzenia trzech kwestii. Chodzi o dobór socektu (sytuacja zmieniła się w tej kwestii stosunkowo niedawno), rodzaju chipsetu oraz wymiarów interesującej nas płyty głównej. Wszystkie te informacje są ujęte w specyfikacji danego modelu – czy to na stronie sklepowej, czy też oficjalnej stronie produktu u producenta. Poniżej omawiamy każdą z tych składowych, wyjaśniając, co je charakteryzuje.
Socket płyty głównej
Pierwsza, najważniejsza kwestia, co do której należy się upewnić podczas wyboru danego modelu. W przypadku urządzeń dedykowanych procesorom AMD mamy o tyle łatwiej, że producent ten jest raczej konsekwentny w korzystaniu z jednej platformy przez lata. Dowodem jest rzecz jasna socket AM4, który przez wiele lat był w zasadzie główną podstawką CPU od Czerwonych.
Sytuacja uległa zmianie w czwartym kwartale 2022 roku, gdy zadebiutowała podstawka AM5. Czym jednak jest sam socket i dlaczego jest tak ważny? To miejsce na płycie głównej, w którym osadzamy nasz procesor – słowo to tłumaczmy jako gniazdo, co idealnie oddaje funkcje tego elementu. Procesor osadzony w sockecie jest w stanie komunikować się i być wykorzystywany – poza nim nie ma o tym mowy. Choć AMD słynie z produkcji „gniazd na lata”, procesory tego producenta również potrafią różnic się od siebie kształtem i rozmiarami.
Kluczowy jest więc fakt właściwego doboru odpowiedniego socketu płyty głównej do procesora. Przykładowo, kupując centralną jednostkę AMD Ryzen 9 7950X3D, dobór odpowiedniej płyty głównej MUSI być ograniczony jedynie do tych z socketem AM5. W przypadku płyt głównych AMD wyróżniamy trzy główne rodzaje socketów: wciąż popularny AM4, AM5, czyli będące od niedawna w produkcji, ale również mające zostać z nami długo i socket sWRX8 (rzadziej sTRX4). Te ostatnie stanowią sockety obsługujący procesory z serii AMD Threadripper do zastosowań profesjonalnych. Wszyscy inni użytkownicy powinni się skupić na wyborze między AM4 a AM5.
Chipset płyty głównej
Kolejną kwestią wymagającą zastanowienia po gnieździe powinien być chipset. Niestety, wciąż wielu użytkowników bagatelizuje tę kwestię, wierząc, że jakikolwiek chipset będzie w wystarczający. By zrozumieć, jak ważny jest to element, postarajmy się wpierw odpowiedzieć na pytanie: czym zajmuje się chipset w płycie głównej?
Procesor sam z siebie nie mógłby się komunikować z wieloma urządzeniami, jak np. dyski lub urządzenia podłączone do gniazd rozszerzeń. W celu zapewnienia właściwej łączności niezbędna jest obecność chipsetu. Chipset to specjalistyczny układ scalony (zazwyczaj w dolnej sekcji płyty głównej), który współpracuje jedynie z wybranymi generacjami procesorów. Przekazuje on wszelką komunikację między procesorem a kartą graficzną, dyskami i innymi urządzeniami. Jego obecność jest absolutnie kluczowa dla poprawnego przesyłu danych pomiędzy podzespołami.
Chipset określa również wiele funkcjonalności oferowanych przez płytę główną. Te układy (bez względu na to, czy mowa o Intelu, czy AMD) różnią się od siebie oferowanymi możliwościami. Mowa tu między innymi o liczbie kart, jakie możemy podłączyć do gniazd rozszerzeń, liczbie obsługiwanych gniazd pamięci RAM lub liczbie portów USB. Wybierając właściwy chipset, dokonujemy wyboru między ilością oferowanych dodatków, które spełnią nasze oczekiwania. Nie ma potrzeby kupowania najdroższego chipsetu, gdy nie wykorzystamy jego możliwości.
Rozmiar płyty głównej
Ostatnią kwestią, nad którą trzeba się zastanowić, są rozmiary płyty głównej. Tutaj dowolność też nie jest wskazana. Kupując zbyt dużą płytę główna może się okazać, że fizycznie nie zmieści się ona w obudowie PC. Z drugiej strony, zbyt małe mobo może być niewystarczające do podłączenia oczekiwanej przez nas liczby elementów (gdyż nie będzie na niej miejsca). Płyty o rozmiarze ATX wydają się być najlepszym balansem między dostatecznie dużym rozmiarem a funkcjonalnościami, ale nie oznacza to rzecz jasna, że nie można zbudować wydajnego PC na mniejszych modelach (jak mini-ITX czy mATX).
Producenci płyt głównych (zarówno pod CPU AMD, jak i Intel) posługują się nazwami kodowymi, które określają rozmiary urządzenia. Nie będziemy tu wymieniać wszystkich, skupimy się na trzech najważniejszych na rynku konsumenckim i jednej dodatkowej (znacznie rzadziej spotykanej). Rynek ten zdominowały trzy rodzaje: ATX, mATX (Micro ATX) oraz mini-ITX. Zdecydowanie mniej popularne są modele EATX, będące największymi rodzajami wśród wyżej wymienionych.
AM4 czy AM5?
Pytanie, które męczy wielu użytkowników. Stojąc przed budową nowego PC, w momencie gdy chcemy zakupić procesor AMD, z pewnością będziemy się nad tym głowić. Pomimo faktu, że platforma AM4 to bardzo solidny i „doskonale poznany” przez producentów socket, to AM5 wydaje się być bardzo kuszącą opcją. Przede wszystkim, AM5 jest platformą przyszłościową. Inwestując w nią, budujemy komputer, który będziemy mogli łatwiej modernizować z czasem. Co więcej, AM5 oferuje znacznie lepszą wydajność oraz kulturę pracy (mniejszy pobór prądu). Niestety, inwestycja w AM5 wiąże się z kosztami, ponieważ musimy zakupić nie tylko procesor z serii Ryzen 7000, ale również kości pamięć DDR5 (podstawka AM5 jest niekompatybilna z DDR4). Nie dysponując odpowiednim budżetem, powinniśmy skłonić się ku AM4.
Chipsety do płyt z socketem AM4
W przypadku wciąż niezwykle popularnej platformy AM4, choć łączna liczba chipsetów wynosi 11 sztuk, skupimy się na tych najpopularniejszych. Mowa tu o chipsetach z architektury Zen 3. Wśród takowych można wyróżnić pięć modeli: A520, A320, B550. B450 oraz X570. Reprezentują one różne segmenty cenowe i dedykowane są do różnego rodzaju oczekiwania.
Zaczynając od A520 i A320, są to dwa najpopularniejsze chipsety podstawowe. Dokonując wyboru taniej płyty głównej, polecamy postawienia na A520, ponieważ wspiera on najwięcej portów PCIe i USB.
Przechodząc dalej, mamy do czynienia z chipsetami B550 i B450. To średnia półka cenowa i wydajnościowa, która cieszy się niezwykłą popularnością wśród użytkowników. W szczególności B550, który góruje nad słabszym kompanem swoimi możliwościami.
Na koniec zostaje topowy chipset X570 – nie będzie przesady w tym, aby określić go jako flagowca. Wybór tego modelu będzie oczywisty, gdy zależy nam na wsparciu największej liczby portów.
Chipsety do płyt z socketem AM5
Gniazdo AM5 jest jeszcze daleko w tyle za AM4, jeśli chodzi o popularność. Nie zmienia to faktu, że detronizacja postępuje i już wkrótce ta sytuacja z pewnością ulegnie zmianie. Jak dotąd gniazdo AM5 obsługuje jedną rodzinę procesorów – Ryzen 7000. Są to najmocniejsze jak dotąd jednostki w ofercie AMD. Płyty na podstawce AM5 również korzystają z chipsetów, jednak różnią się one nazwą oraz możliwościami w stosunku do tych, które opisaliśmy powyżej.
Te najważniejsze to B650, B650E, X670 i X670E. Uszeregowane zostały w kolejności od najmniej wydajnych do jednostki flagowej. High-endowy chipset X670E wspiera między innymi karty graficzne PCIe 5.0, a także SSD, również w standardzie 5.0.
Wybór odpowiedniej płyty głównej AMD wcale nie musi się wiązać z koniecznością zagłębiania się w naukę czarnej magii. Warto jest jednak pamiętać, że właściwy wybór powinien być przemyślany – nie powinniśmy działać po omacku. Mamy nadzieję, że nasz poradnik będzie pomocny przy wyborze płyty głównej AMD. Pamiętajmy o najważniejszych aspektach każdego mobo, dobierzmy interesujący nas procesor, a następnie wybierzmy płytę, która w 100% wykorzysta jego potencjał.
Znajdziesz w Morele
Płyty główne MSI - Płyty główne Asus - Płyty główne Gigabyte - Płyty główne AM5 - Płyty główne AM4
Komentarze (0)