Narzędzie do grawerowania – jak wybrać? Jakie najlepsze?

Dzięki tej sztuce zdobienia przedmioty codziennego użytku mogą nabrać zupełnie innego wyglądu. Grawerowana drewniana szkatułka na biżuterię, metalowy brelok z wygrawerowanym napisem czy też ciekawy wzór na szklanej filiżance do kawy to niepowtarzalne prezenty, które możemy wręczyć najbliższym. Potrzebne nam będą jedynie odpowiednie narzędzia do grawerowania.

Narzędzia do grawerowania – jak wybrać?

Na rynku dostępnych jest wiele narzędzi, które mogą posłużyć nam do grawerowania. Wybierając produkty najlepiej dostosowane do naszych potrzeb, musimy zastanowić się, czy chcemy wykonywać ryty siłą naszych mięśni, czy chcemy, aby robiła to za nas maszyna.

Narzędzia do grawerowania ręcznego sprawdzą się w sytuacji, gdy jesteśmy pasjonatami tego typu zdobień i robimy to hobbystycznie. Jeśli jednak zamierzamy rozszerzyć naszą działalność, niezbędna będzie grawerka. W zależności od wybranego modelu urządzenie to może nam posłużyć do grawerowania mechanicznego, komputerowego czy też pneumatycznego.

Wśród ręcznych narzędzi do grawerowania wyróżniamy:

1. Rylec grawerski – to narzędzie swym wyglądem przypominające pręt. Dzięki niemu możemy grawerować monogramy i ornamenty zarówno w miękkich materiałach, takich jak drewno czy skóra, jak w tworzywach, które są trudniejsze w obróbce ręcznej, na przykład w metalu.

Wybierając rylec powinniśmy zwrócić uwagę przede wszystkim na przekrój końcówki grotu narzędzia. To on bowiem wpływa na to, jak ostatecznie będzie wyglądał ryt i jaki efekt ozdobny uzyskamy. Do wyboru mamy rylce:

• płaskie,
• okrągłe,
• onglette,
• nożowe,
• fasetowe,
• kwadratowe,
• rombowe,
• grzebieniowe,
• owalne,
• ze spiralnym rowkiem.

Rylce z każdej kategorii różnią się pomiędzy sobą szerokością oraz długością, co nie tylko ma wpływ na to, jak dany ryt będzie się ostatecznie prezentował, ale również determinuje komfort operowania narzędziem. Z tego względu wybierajmy rylce, których długość będzie dostosowana do naszych potrzeb. W przypadku precyzyjnych prac sprawdzą się rylce krótkie.

Pamiętajmy jednak o tym, aby nie były one nazbyt krótkie. Podczas grawerowania bowiem rylce wymagają ostrzenia, przez co ich rozmiary z czasem zmniejszają się. Jeśli kupimy bardzo krótki rylec i będziemy go często stosować, szybko zużyje się, co zmusi nas do kupna kolejnego egzemplarza.

Istotną kwestię przy wyborze rylca grawerskiego stanowi rodzaj materiału, z jakiego zostało wykonane narzędzie. Dobrej jakości tworzywo sprawi, że będzie on trwały oraz bardziej odporny na ścieranie i uszkodzenia mechaniczne. Najlepiej w tych kwestiach sprawdza się stal. Może być to zarówno stal węglowa, jak i narzędziowa czy szybkotnąca.

Warto wybierać produkty wykonane ze stali poddanej hartowaniu. Wówczas mają one optymalną twardość na poziomie 65-67 HRC, dzięki czemu są odporne na różnego rodzaju przeciążenia podczas grawerowania. Jeśli jednak grawerujemy w cynie, ołowiu, cynku oraz innych materiałach miękkich, twardość rzędu 52-54 HRC w zupełności wystarczy.

Odpowiednia jakość stali sprawi, że właściwości skrawające narzędzia będą optymalne, co pozwoli na szybką, a zarazem precyzyjną pracę podczas obróbki ręcznej różnorodnych produktów. Warto zatem poświęcić temu aspektowi nieco więcej uwagi podczas wyboru rylca grawerskiego.

Należy zwrócić uwagę także na to, czy:

• na powierzchni stali widoczne są jakiekolwiek pęknięcia, rysy czy nadlewy – osłabiają one strukturę narzędzia, sprawiając, że staje się ono mniej odporne na uszkodzenia mechaniczne,
• ostrze robocze wykonane zostało z węglika (spiekanego) – jeśli tak, kolejne ostrzenia narzędzia musi się odbyć na tarczy diamentowej. W przeciwnym razie nie uzyskamy optymalnej ostrości.

Przy zakupie rylca grawerskiego warto pamiętać o tym, że nie ma on żadnej rękojeści. Aby można było wygodnie operować narzędziem, potrzebny jest tak zwany heft okrągły, czyli drewniany uchwyt, który zakładamy na rylec. Końcówka ta swym wyglądem przypomina grzybek lub kulę.

2. Dłuto grawerskie – to kolejny przyrząd, który może okazać się przydatny podczas obróbki ręcznej materiałów, takich jak drewno, ceramika, metal czy szkło. Swym wyglądem przypomina rylec i podobnie jak on występuje w wielu wariantach, dając możliwość tworzenia różnorodnych rytów.

W odróżnieniu jednak od rylców, dłuta zakończone są rączką, która gwarantuje pewny chwyt i sprawia, że narzędzie dobrze leży w dłoni. Przy wyborze dłuta warto zwrócić uwagę na ten element konstrukcji przyboru. Najlepiej jeśli trzonek wykonany będzie z drewna lub tworzywa sztucznego. Są to trwałe materiały, odporne na uszkodzenia mechaniczne i szkodliwe działanie wilgoci – drewno musi być odpowiednio zabezpieczone.

Również i w przypadku dłut grawerskich należy sprawdzić jakość stali, z jakiej część robocza narzędzia została wykonana. Liczy się głównie twardość. Warto, aby sięgała ona 59-65 HRC i wzwyż. Wówczas zyskamy pewność, że narzędzia będą nam służyły przez kilka sezonów.

3. Igła grawerska (rysik) – zazwyczaj wyposażona jest w dwa ostrza robocze – każde o innym kształcie. Jest to narzędzie niezbędne do grawerowania materiałów w technice suchej igły (suchorytu), dzięki której wzór na materiale przypomina szkic ołówkowy. Na uwagę zasługuje wszechstronność tego przyboru, gdyż igła może być stosowana także do rzeźbienia czy też grawerowania wypukłego.

Na rynku dostępnych jest wiele igieł grawerskich o różnorodnych kształtach, które możemy dobrać w zależności od tego, jaki efekt zdobniczy chcemy uzyskać. Podczas wyboru narzędzia należy zwrócić uwagę nie tylko na profil jego części roboczej, ale również materiał, z jakiego został wykonany. Najlepiej jeśli będzie to stal hartowana.

4. Gładzik polerski – narzędzie to przeznaczone jest do polerowania krawędzi, co stanowi finalną fazę obróbki materiałów. Zazwyczaj wyposażony jest w dwie końcówki, przy czym jedna to skrobak wklęsły. Daje efekt wygładzonej i powierzchni.

5. Cyrkiel – choć nie jest to narzędzie służące bezpośrednio do grawerowania, jest niezbędna podczas wszelkiego rodzaju prac tego typu. Dzięki bardzo dobremu wyważeniu i precyzyjnej regulacji pozwala w sposób niezwykle dokładny rysować okręgi, dzielić odległości i projektować symetryczne wzory czy ornamenty.

Wybierając cyrkiel, warto zwrócić uwagę na sprężynę. Powinna być ona mocna i elastyczna, co pozwoli na sprawne działanie narzędzia. Istotne są również nóżki. Powinny być one zakończone ostrymi szpicami, które wbijemy w materiał, w ten sposób kreśląc odpowiednie ornamenty.

Narzędzia do grawerowania – jakie najlepsze?

Wszystkie wyżej wymienione przybory (za wyjątkiem cyrkla) da się jednak zastąpić jednym wyposażonym w wymienne końcówki. Jest to nie tylko opłacalne, ale pozwala także utrzymać porządek w warsztacie. Co więcej narzędzie to wyposażone jest w napęd elektryczny. Dzięki ruchowi posuwisto-zwrotnemu nie musimy używać siły, aby wykonać ryt, jedynie prowadzimy urządzenie, trzymając je w dłoni.

Poręczna rękojeść urządzenia zapewnia pełną kontrolę nad kierunkiem grawerowania i wygodę obsługi narzędzia. Z kolei możliwość regulowania głębokości posuwu pozwala uzyskać zróżnicowane efekty zdobnicze. Dzięki wymiennym, a także wszystkim odznaczającym się wysoką trwałością końcówkom możemy grawerować w różnych materiałach – szkle, ceramice, metalu czy drewnie.

Wybierając tego typu urządzenie, powinniśmy zwrócić uwagę na:

• możliwość odłączenia kabla zasilania – w przypadku precyzyjnych prac kabel zasilania może nam przeszkadzać, dlatego zanim kupimy dane urządzenie, sprawdźmy, czy wyposażone zostało ono w akumulator litowo-jonowy, który dobrze magazynuje energię. Wówczas będziemy mogli w każdej chwili odłączyć kabel zasilania, ciesząc się nieskrępowaną pracą sprzętu.
• wagę sprzętu – im cięższe urządzenie, tym trudniej będzie nam go utrzymać w dłoni, zwłaszcza jeśli praca nad pewnym szczegółem okaże się czasochłonna. Warto zatem sprawdzić, czy ciężar narzędzia do grawerowania nam odpowiada.
• poziom drgań – to, czy poziom drgań, jakie wytwarza urządzenie, jest dla nas w pełni akceptowalny, można ocenić tylko po włączeniu sprzętu. Zazwyczaj jednak drgania na poziomie około 7,7 m/s² nie są dla ludzkiej ręki męczące i pozwalają na swobodne operowanie urządzeń.
• regulacja głębokości posuwu – jest ważna, jeśli chcemy, aby tworzone przez nas ryty, były zróżnicowane wizualnie. Możemy jednak obejść się bez tego i regulować głębokość za pomocą ruchów ręki.
• moc – jest to urządzenie ręczne, przeznaczone do precyzyjnych prac, dlatego jego moc nie musi być bardzo wysoka. W zupełności wystarczy około 35W. Jeśli jednak chcemy poddawać obróbce twarde materiały, powinniśmy zdecydować się na mocniejsze urządzenie.
• wymienne końcówki – szczególnie dobrze sprawdzą się końcówki diamentowe, karbidowe lub węglikowe, które umożliwiają dekorowanie wielu różnych materiałów.
• poręczna walizka – do urządzenia zazwyczaj dołączane są wymienne końcówki, a czasem i zapasowy akumulator. Aby zestaw zawsze znajdował się pod ręką, warto wybierać produkty w poręcznej walizce. Pozwoli to łatwo przechowywać i transportować sprzęt, a także zapewni porządek na stanowisku pracy, gdy urządzenie nie jest używane.

Niektóre grawerownice dostępne na rynku wykonują ruchy przypominające uderzenia młotkiem. Również i te narzędzia są godne polecenia, jeśli hobbistycznie lub profesjonalnie zajmujemy się grawerowaniem materiałów czy też ich dekorowaniem. W porównaniu ze sprzętem rotacyjnym, łatwiej nam je kontrolować.

Większa skala

Jeśli chcemy, aby nasze hobbistyczne zajęcie, stało się źródłem dochodu, musimy zwiększyć skalę produkowanych przez nas wyrobów, dzięki czemu mają one szansę trawić do szerszego grona klientów. Żeby było to możliwe, potrzebujemy urządzeń bardziej fachowych, przeznaczonych do:

• grawerowania mechanicznego – w tym wypadku sprawdzi się diamenciarka-grawerka. Przeznaczona jest ona głównie dla jubilerów. Pozwala bowiem grawerować różnego rodzaju ozdoby jubilerskie, w tym pierścionki, bransoletki czy obrączki. Na ich powierzchni wykonuje ona drobne nacięcia, zazwyczaj przy pomocy frezu diamentowego.
• grawerowania komputerowego – w tym celu niezbędna jest grawerka (wycinarka) komputerowa, której zaletą stosowania jest przede wszystkim możliwość grawerowania w różnych materiałach, nie tylko tych uznawanych za standardowe, czyli w drewnie, skórze czy metalu, ale również w tworzywach nieco bardziej nietypowych, takich jak wosk i akryl. Pozwala ona na ozdabianie powierzchni płaskich, jak i naszyjników, obrączek czy też długopisów. Tak zróżnicowany charakter prac determinuje to, iż narzędzie do uznawane jest za niezwykle wszechstronne.
• grawerowanie pneumatyczne – zastosowanie sprężonego powietrza w grawerce pneumatycznej pozwala nam bez dużego wysiłku grawerować różnorodne materiały czy też oprawiać kamienie jubilerskie. W tym wypadku oprócz samego urządzenia niezwykle ważnym elementem jest ta część, którą trzymamy w dłoni, czyli pióro grawerskie. Pozwala ono na wykonywanie różnych ozdób, pisanie, a także rysowanie w podobnie łatwy sposób, jakbyśmy używali atramentowego pióra na kartce papieru. Wystarczy podłączyć pneumatyczne pióro do źródła sprężonego powietrza, aby cieszyć się niesamowitym połączeniem siły i elastyczności.

PRZEZNACZENIE

Wybierając narzędzia do grawerowania, musimy zastanowić się również, jakie materiały przyjdzie nam zdobić. Na rynku dostępny jest sprzęt zarówno uniwersalny, jak i dedykowany konkretnym tworzywom.

1. Narzędzia do grawerowania w drewnie – materiał ten zaliczany jest do kategorii miękkich, dlatego jeśli zamierzamy ozdabiać jedynie drewniane powierzchnie, nie potrzebujemy bardzo zaawansowanych urządzeń. Sprawdzą się wszelkiego rodzaju przybory ręczne, w tym dłuta, igły czy rylce. Nie muszą mieć one nawet bardzo trwałych końcówek
2. Narzędzia do grawerowania w metalu – w przypadku tej grupy tworzyw sprawa się nieco komplikuje. Jeśli weźmiemy pod uwagę metale miękkie, takie jak cyna, cynk czy miedź, nie będziemy mieli żadnych problemów z ich grawerowaniem przy użyciu tych samych przyborów, które stosujemy przy dekorowaniu drewnianych powierzchni. Gdy jednak pracujemy nad twardszymi materiałami, przydadzą się mocniejsze narzędzia. Wówczas doskonale sprawdzi się grawernica ręczna pneumatyczna lub grawernica ręczna o napędzie elektrycznym. Dzięki takiemu sprzętowi niewielkim nakładem pracy otrzymamy piękne zdobienia.
3. Narzędzie do grawerowania szkła – podczas dekorowania szkła szczególnie ważny jest końcowy efekt. Warto zadem zdecydować się na grawernicę ręczną o napędzie elektrycznym z końcówką, która umożliwi nam uzyskanie na szklanych powierzchniach efektu szronu/mrozu. Takie zdobienie prezentuje się bowiem niezwykle efektownie.

Narzędzia do grawerowania – jaka firma?

Osoby zainteresowane grawerowaniem materiałów mogą sięgnąć po produkty firm takich jak Dremel, Hard, Bosch, Makita czy też Meec. Urządzenia tego typu posłużą nie tylko do grawerowania, ale także np. do szlifowania.

Urządzenie do grawerowania – cena

Zwykłe przybory ręczne to wydatek od kilku do kilkunastu złotych za sztukę, chyba że kupujemy je w zestawie, wówczas ich cena może wzrosnąć. W przypadku grawernicy o napędzie elektrycznym, która jest bardziej wszechstronnym narzędziem, musimy przygotować się na większy wydatek. Jej cena sięga powyżej 100 złotych.

Ceny profesjonalnych urządzeń często przekraczają kilka, a nawet kilkanaście tysięcy złotych. Najtańsza jest grawerka pneumatyczna – około 8 tys. złotych (za samo piór pneumatyczne należy zapłacić ponad tysiąc złotych). W przypadku grawerki komputerowej mówimy o wydatkach rzędu 20 tys. złotych. Z kolei za grawerkę mechaniczną zapłacimy nawet powyżej 20 000 zł.

Polecane artykuły

Jaka młotowiertarka do 300 zł? Sprawdzone modele

Uszczelniacz dekarski - jak wybrać? Jaki najlepszy?

Zaprawa tynkarska - jak wybrać? Jaka najlepsza?