Środki owadobójcze - jak wybrać? Jakie najlepsze?

Wiąże się także z ich zróżnicowaną odpornością na poszczególne substancje chemiczne. Nie ma jednego, tak samo skutecznego w stosunku do wszystkich owadów preparatu, więc najczęściej wybór polega na dopasowaniu pestycydu do gatunku lub grupy gatunków o zbliżonej fizjologii. Oczywiście przy poszukiwaniach środka owadobójczego nie trzeba legitymować się wiedzą z zakresu chemii czy biologii. Jak więc wybierać pestycydy?

Forma insektycydu

Wszystkie środki chemiczne można podzielić na trzy grupy w zależności od drogi, jaką oddziałują na owady. Podział ten jest istotny zwłaszcza dlatego, że poszczególne grupy mogą się różnić trudnością stosowania i toksycznością dla człowieka.

• Środki gazowe, które dostają się do organizmu owada przez układ oddechowy. Ich aplikacja jest trudna i zwykle możliwa jedynie w ściśle określonych warunkach. Cyjanowodór, tlenek etylenu, tlenki siarki czy loty aldehyd mrówkowy zdecydowanie nie są substancjami, które można zastosować w domu czy ogrodzie.
• Środki kontaktowe i wewnętrzne. Te są podawane w formie stałej lub ciekłej, a oddziałują na organizm owadów albo bezpośrednio przez pokrywy ciała, albo po dostaniu się do wnętrza organizmu przez układ trawienny. Możliwych do zastosowania toksyn w tej formie jest wiele: związki talu, arsenu czy fosforu to najczęstszy wybór.
• Środki łączone, które mogą wnikać do organizmu owada zarówno przez układ oddechowy, jak i trawienny lub przez powłoki ciała. Spora grupa preparatów z tej kategorii to związki bazujące na naturalnych alkaloidach, w tym nikotynie, ale należy tu również niesławny DDT.

Podział insektycydów – chemia

W większości środków owadobójczych znajduje się tylko jeden związek aktywny. Dzięki temu można stosunkowo łatwo przewidzieć, w jaki sposób konkretny preparat będzie oddziaływał na inne grupy owadów, a także kręgowce, w tym człowieka. To istotne, ponieważ bezpieczeństwo środka jest jednym z podstawowych kryteriów wyboru.

• Środki fosforoorganiczne – są to insektycydy ogólnego przeznaczenia, których główny składnik jest toksyną dla wszystkich owadów i zwierząt wyższych. Na przykład TEPP, jedna z substancji z tej kategorii, zadziała równie skutecznie jako środek owadobójczy na biedronki, a także jako środek owadobójczy na mole spożywcze, przy czym nie zaleca się stosowania tego rodzaju insektycydów w miejscach, w których mogłoby dojść do ich kontaktu z żywnością.
• Środki karbaminowe – ich główny składnik, jedna z pochodnych kwasu karbaminowego, jest bardzo skutecznym środkiem owadobójczym na pluskwy, rybiki i wiele innych owadów żyjących w domach, natomiast nie zaleca się stosowania tych preparatów na zewnątrz, jako że są toksyczne także dla wielu pożytecznych insektów oraz dla kręgowców.
• Środki polichlorowe – jedne z najbardziej skutecznych, ale i najbardziej niebezpiecznych dla człowieka. W miarę możliwości należy unikać ich stosowania, choć są wykorzystywane w izolowanych punktach na przykład jako środki owadobójcze do drewna. Ich aplikacja najczęściej musi jednak odbywać się w zamkniętej komorze.
• Środki neonikotynowe – również ta kategoria nie jest zalecana w ochronie roślin ze względu na toksyczność dla pszczół. Skutecznie zabija jednak również pchły i pluskwy przy ograniczonej (choć wciąż nie najniższej) szkodliwości dla zwierząt wyższych.
• Pyretroidy – pod względem chemicznym są to dość różne związki zaliczane do tzw. III generacji insektycydów. Mają zwykle działanie wybiórcze, a więc środek owadobójczy na pchły zabije tylko pchły, a inne owady będą w stanie przeżyć, natomiast zwierzęta kręgowe prawdopodobnie na dany środek też pozostaną niewrażliwe.
• Inne środki – proste substancje chemiczne, takie jak na przykład tlenek wapnia czy czysta nikotyna również mogą być wykorzystywane w ochronie roślin, ale jest to często dość kosztowne i nie zawsze skuteczne.

Znajomość chemii nie jest może niezbędna do wyboru środka chemicznego do zwalczania owadów, ale warto mieć świadomość, że wszystkie insektycydy z konkretnej grupy maja pewne wspólne właściwości, takie jak toksyczność, trwałość, zagrożenie, jakie niosą dla zwierząt domowych i ludzi czy choćby spektrum działania.

Który środek owadobójczy wybrać?

To, jakie środki owadobójcze są najlepsze, zależy od wielu czynników, natomiast ogólny trend jest taki, żeby stosować ich jak najmniej, a jeśli to już konieczne, używać raczej środków chemicznych zaprojektowanych z myślą o tępieniu konkretnych gatunków. Wynika to z troski stan środowiska naturalnego oraz zdrowia ludzi – większość nawet bardzo precyzyjnie stosowanych insektycydów, na dłuższą metę wykazuje przynajmniej umiarkowane działania niepożądane.

Stosowanie środków chemicznych ogranicza się więc jedynie do wybranych sytuacji, w których nieskuteczne są metody fizycznej eliminacji szkodników – przy renowacji mebli, zabezpieczaniu konstrukcji budowlanych, ochronie monokultur rolnych czy w przypadku zasiedlenia przez jeden gatunek szkodnika w miejscu, gdzie nie można stosować wymagających więcej czasu metod fizycznych.

Co zamiast środków owadobójczych?

Istnieje kilka sposobów niewykorzystujących toksycznych związków chemicznych, a które można wykorzystać do ochrony przed owadami.

Podsumowanie

Wybór środka owadobójczego jest bardzo trudny – poza środkami chemicznymi ogólnego przeznaczenia, używanymi raczej przez specjalistów, oferta wielu producentów obejmuje także wybiórcze środki chemiczne o podwyższonym bezpieczeństwie, ale wielość zastosowań, form, marek i cen jest tak duża, że decyzję o tym, jaki środek na muchy w domu jest najlepszy, podejmuje się dopiero po wypróbowaniu kilku różnych. Warto też pamiętać, że poza środkami ochrony chemicznej można jeszcze skorzystać z fizycznej ochrony, co jeszcze bardziej zwiększa ilość możliwych do zastosowania rozwiązań. Skuteczność, bezpieczeństwo i cena to oczywiście podstawowe kryteria wyboru, ale zastosować je można tylko mając już wstępnie wytypowaną grupę środków do wykorzystania w danej sytuacji.

Polecane artykuły

Robaki w domu? Domowe sposoby na pozbycie się robaków z domu

Mole w domu - jakie produkty wybrać? Jakie preparaty najlepsze?

Lampa owadobójcza - jak wybrać? Jaka najlepsza?