Łuk bloczkowy – jak działa? Jaki model wybrać?
Spis treści:
Łuki bloczkowe to rozwiązania najnowszej generacji. Produkowane są z lekkich, a jednocześnie bardzo wytrzymałych materiałów. Wykorzystują unikalny układ bloczków, kabli i cięciwy, który gromadzi energię, zwiększając siłę strzału. Nie dziwi zatem fakt, że jest to sprzęt chętnie wybierany zarówno przez myśliwych, jak i sportowców. W jaki sposób działa łuk bloczkowy? Jak wybrać odpowiedni model?
Jak działa łuk bloczkowy?
Jak zostało wspomniane, jednym z podstawowych wyróżników łuku bloczkowego jest jego skomplikowana budowa. Sprzęt składa się z czterech głównych elementów:
Majdan
To jedyny element łuku pozostający w bezpośrednim kontakcie z łucznikiem. Wykonuje się go z różnym materiałów – od aluminium po karbon. Żeby działał prawidłowo, musi mieć odpowiednią sztywność. Dzięki temu nie będzie się uginał podczas naciągania łuku. Jest to szczególnie ważne w przypadku myśliwskich łuków bloczkowych, których naciąg dochodzi do 80-90 funtów, czyli około 40-45 kg.
Odpowiednia sztywność to nie jedyna cecha, której wymaga się od majdanu. Musi on być również na tyle lekki, aby możliwe było trzymanie go wraz z obciążeniem w jednej, wyciągniętej ręce. Warto pamiętać, że sam łuk to nie wszystko. Doliczyć należy bowiem także wagę oprzyrządowania, w tym celownika, podstawki i stabilizatorów. Obecnie na rynku dominują majdany z zamkniętym oknem,
Ramion łuku
Ramiona łuku bloczkowego mogą być zbudowane z dwóch osobnych kawałków laminatu lub jednego rozciętego w miejscu montażu camów. W zależności od modelu sprzętu jego ramiona mogą być mniej lub bardziej wygięte, krótsze bądź dłuższe.
Ramiona stanowią bardzo ważny element konstrukcyjny łuku. To od nich zależy bowiem, jak silny będzie sprzęt. Regulacja siły najczęściej odbywa się przy pomocy śrub, za pomocą których dokręca się ramiona do majdanu. Im mocniej, tym większa siła łuku, jednak wyłącznie w przewidzianym przez producenta zakresie. Nie można bowiem w nieskończoność zwiększać siły naciągu sprzętu.
Cam (bloczków)
Camy to najbardziej nietypowy element łuku bloczkowego. To metalowe talerze, najczęściej owalne lub jajowate. To właśnie na nie nawija się cięciwa z kablami. Montuje się je na końcach ramion. Podczas naciągania obracają się na osiach. Przyjmują różne kształty, co ma wpływ na sposób naciągu, szybkość łuku i efekt po wystrzeleniu strzały.
Camy różnią się między sobą nie tylko pod względem kształtu, ale i wielkości czy też zastosowanej konfiguracji. Na rynku dostępne są między innymi systemy: NO CAM, single cam, double cam oraz hybrid cam,
Kable i cięciwy
Elementy te wykonane są ze sztucznych materiałów charakteryzujących się wysoką odpornością na rozciąganie oraz wytrzymałością na przeciążenia i wibracje pojawiające się podczas oddawania strzałów.
Na rynku dostępne są różne cięciwy i kable. Żeby maksymalnie dostosować sprzęt do swoich indywidualnych potrzeb, można zdecydować się na wybór wariantów robionych na zamówienie. Istotna jest także właściwa konserwacja osprzętu, zwłaszcza cięciwy. Należy ją regularnie woskować, a w newralgicznych miejscach stosować dobrej jakości owijki.
Raz w sezonie należy również wymienić cięciwę na nową. Kiedy jest to konieczne? Gdy owijki zaczynają się rozsuwać, włókna cięciwy strzępić lub nastąpi jej znaczne rozciągnięcie. Również jeśli dojdzie do zmiany ATA samego łuku, trzeba kupić nową cięciwę.
Powyższe elementy uznaje się za najważniejsze części łuku bloczkowego. Żeby jednak możliwe było strzelanie z niego, niezbędne są również inne akcesoria i dodatki, takie jak celownik, lipek, spust, d-loop czy też peep sight. Bez nich bowiem łuk bloczkowy nie zadziała.
Wraz z powstaniem łuków bloczkowych w latach 60. XX wieku nastąpiła diametralna zmiana w sposobie strzelania. Sprzęt ten został bowiem wyposażony w skomplikowany system kabli, camów i cięciwy, co zupełnie zmieniło sposób naciągania łuku. W konsekwencji po naciągnięciu sprzęt zmniejsza właściwą siłę o 60-85%. Łucznik zyskuje tym samym więcej czasu, by dobrze się ustawić i prawidłowo wycelować.
Tajemnica działania łuku bloczkowego tkwi właśnie w bloczkach oraz cięciwie i kablach, które na nich pracują. Napinana cięciwa porusza bloczkami. W końcowym momencie blokują się ona na kablach. W praktyce sprawia to, że już w początkowej fazie naciągania łuku siła naciągu jest maksymalna. Jednak zanim nastąpi końcowe zablokowanie na maksymalnej długości naciągu, łuk przekracza punkt przełamania.
Łuk bloczkowy strzela szybko i celnie. Nic więc dziwnego, że stanowi obecnie podstawowy sprzęt myśliwski. Na opcję tą równie często decydują się sportowcy.
Jak dobrać łuk bloczkowy?
Żaby łuk bloczkowy zdał egzamin, należy go odpowiednio dobrać. W tym celu warto przyjrzeć się najważniejszym parametrom sprzętu. Co przeanalizować w szczególności?
Siła naciągu
Parametr ten określa maksymalny poziom siły, jaką należy włożyć w trakcie naciągania łuku. Siła naciągu bywa także określana mianem szczytowej siły naciągu. Co ważne, dobiera się ją w zależności od siły i wytrzymałości łucznika. Im większa siła naciągu, tym więcej siły musi włożyć łucznik w naciągnięcie łuku i jego utrzymanie podczas celowania. Jeżeli naciąg będzie zbyt twardy, łucznik szybko się zmęczy. Może utracić również precyzję celowania i strzału.
Na zawodach sportowych maksymalna siła naciągu łuku może wynosić 60 funtów. To wartość, która jest odpowiednia także do polowania. Z uwagi na to, że kobiety zazwyczaj dysponują mniejszą siłą fizyczną, stosują słabsze łuki, których siła naciągu nie przekracza 50 funtów.
Waga łuku
Generalnie rzecz biorąc, łuk bloczkowy jest zdecydowanie cięższy od łuku klasycznego. Wynika to nie tylko z konieczności zastosowania odpowiedniego osprzętu, ale i samej konstrukcji łuku. Żeby prawidłowo działać, musi być on wytrzymały, co wymusza zastosowanie cięższych materiałów. Jednak wraz z postępem technologicznym sukcesywnie spada waga łuków bloczkowych przy jednoczesnym wzroście ich wytrzymałości. Za najlżejsze uznaje się sportowe łuki bloczkowe, które bez osprzętu potrafią ważyć zaledwie 3 funty (1,35 kg).
Długość naciągu
Mierzy się ją w calach przy pełnym naciągu łuku. Niektórzy producenci łuków bloczkowych określają ten parametr zgodnie ze standardem ATA, inni zaś podają odległość PP (Truth-Lenght, czyli prawdziwą długość). Przed zakupem łuku bloczkowego warto sprawdzić, w jaki sposób producent mierzy długość naciągu. Różnica między obiema wartościami jest bowiem znaczna i wynosi aż 1¾ cala, czyli 4,45 cm.
IBO-Speed
Parametr ten informuje o szybkości strzału, która jest mierzona w stopach na sekundę, i pozwala łucznikowi na porównywanie łuków bloczkowych między sobą. Żeby ustalić szybkość strzału danego sprzętu, producent musi zadbać o to, aby był on odpowiednio ustawiony: 70 funtów siły naciągu i 30 cali długości naciągu. Istotna jest również waga strzał – 350 grs.
AMO-Speed
To kolejny standard pozwalający określić szybkość strzału łuku bloczkowego, przy czym w jego przypadku sprzęt jest ustawiony na 60 funtów siły naciągu i 30 cali długości naciągu. Do testów używa się strzały o parametrze 2216 i długości 30 cali. Grot z kolei waży 125 grs.
Osoby kupujące łuki bloczkowe często ekscytują się tym parametrem, przez co jest on mocno eksponowany przez producentów. Żeby więc zdobyć przychylność klientów, często stosują oni pewne sztuczki poprawiające wyniki testów, np. używają strzał bez piórek. W konsekwencji łucznikowi trudno osiągnąć podaną w specyfikacji szybkość strzału, co zaś może prowadzić do frustracji. Jak tego uniknąć?
Po prostu traktując wartość AMO-Speed jako jeden z wielu czynników wpływających na wybór łuku bloczkowego, a nie główna determinanta. Rzeczywista szybkość strzału zależy bowiem także od innych czynników, w tym m.in. rodzaju strzał oraz przyjętych ustawień łuku.
Let-off
To kolejny parametr, który warto wziąć pod uwagę przy wyborze łuku bloczkowego. Przy pełnym naciągu sprzęt odpuszcza (let-off) swoją twardość, co pozwala łucznikowi na spokojne wycelowanie.
Obecnie produkowane łuki bloczkowe osiągają parametr let-off na poziomie 65-80%. Co to w praktyce oznacza? Że w przypadku łuku bloczkowego o sile naciągu 60 funtów i let-off na poziomie 80% przy pełnym naciągu łucznik odczuje obciążenie odpowiadające tylko 20% rzeczywistej siły naciągu, czyli w tym przypadku wynoszące zaledwie 12 funtów.
Warto jednak pamiętać o tym, że zbyt duże let-off sprawia, że precyzja działania łuku jest mniejsza. Staje się on również wolniejszy. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom łuczników, część producentów oferuje możliwość regulacji tego parametru. Na rynku dostępne są również systemy bloczków typu Two-Cams, najczęściej w dwóch wersjach do wyboru – z let off na poziomie 65% i 75%.
Wysokość łuku
W zależności od przeznaczenia łuk bloczkowy powinien mieć odmienną wysokość. Dla myśliwych zarezerwowane są małe łuki o wysokości nawet poniżej 30 cali. Są one lekkie, charakteryzują się mniejszym skokiem podczas strzału, a przede wszystkim pozwalają na bezproblemową manipulację sprzętem np. w gęstym lesie.
Część myśliwych preferuje jednak nieco większe łuki bloczkowe, około 40-calowe. Oferują one bowiem większą wygodę trzymania cięciwy w palcach, są wytrzymalsze, a przede wszystkim zapewniają większą odporność sprzętu na błędy techniczne łucznika.
Jeżeli zaś użytkownik zamierza strzelać do tarczy na punkty przy użyciu spustów, dobrym wyborem będzie łuk bloczkowy o wysokości w granicach 33-40 cali. Zapewnia on bowiem precyzję strzałów oraz dobrą stabilność.
Wysokość cięciwy
To odległość między rączką łuku a cięciwą. Parametr ten średnio wynosi 7 cali. Za mniejsze cięciwy uznaje się te, które osiągają wysokość 5-6,5 cala, za wyższe te o wymiarach 7,5-9 cali.
Im mniejsza cięciwa, tym łuk jest szybszy. Mniej jednak wybacza błędy i wymaga od łucznika więcej umiejętności. Początkujący łucznicy powinni zatem wybierać łuki bloczkowe wyposażone w wyższe cięciwy, przy czym te 9-calowe są raczej zarezerwowane dla dzieci. Najbardziej wyważone korzyści daje zakup cięciwy o wysokości w zakresie 7-8 cali.
Geometria łuku
Odróżniamy dwa podstawowe typy geometrii łuku bloczkowego:
- deflex-geometry – w tym przypadku majdan jest wygięty do przodu i w spoczynku przypomina kształtem literę „D”, co upodabnia łuk bloczkowy do łuku tradycyjnego. Z kolei rączka łuku jest bardziej oddalona od łucznika niż początek ramion. Dzięki takiej konstrukcji łuk bardziej wybacza błędy techniczne łucznika,
- reflexgeometry – majdan jest wklęsły, zaś rączka znajduje się bliżej łucznika niż początek ramion. Taka budowa sprawia, że szybkość strzału jest większa. Wymaga jednak od łucznika większych umiejętności i mniej wybacza błędy.
Łuk bloczkowy a klasyczny
Łuki bloczkowe różnią się od wariantów klasycznych pod wieloma względami. Przede wszystkim mają bardziej skomplikowaną budowę, która sprawia, że odmienny jest także sposób strzelania z poszczególnych modeli.
Podczas naciągania łuku bloczkowego jego ramiona są przyciągane do siebie. Z kolei w łuku klasycznym ramiona odginają się w kierunku cięciwy. Dzięki temu łuki bloczkowe mogą być zupełnie pionowymi konstrukcjami, gdy łuki klasyczne są zagięte. Taka konstrukcja sprawia, że po zwolnieniu strzały wibracje, które docierają do łucznika, są mniej odczuwalne.
Co więcej, łuki klasyczne zalicza się do kategorii sprzętu ready-to-shoot. Wystarczy wyjąć łuk z pudełka i założyć cięciwę, by móc strzelać. Z kolei w przypadku łuków bloczkowych należy najpierw zamontować stosowny osprzęt, a następnie wstępnie go skalibrować, by rozpocząć strzelanie. Z tego względu nie poleca się ich osobom początkującym.
Łuk bloczkowy do 1000 zł
Łuki bloczkowe to rozwiązania skomplikowane pod względem konstrukcyjnym. Z tego względu ich cena nie należy do najniższych. Najtańsze rozwiązania można kupić za mniej niż 200 złotych. To lekkie, acz solidne sprzęty, jednak przeznaczone głównie dla dzieci i osób początkujących, które szukają czegoś prostego i bezpiecznego. Opcje te sprawdzą się podczas strzelania do celów na odległość kilkudziesięciu metrów.
Za bardziej zaawansowane sprzęty należy zapłacić więcej, około 500 zł. Dostępne w tej cenie rozwiązania wciąż zalicza się do kategorii treningowej. Zapewniają bezpieczeństwo trzymania i pozwalają na celne strzały na niewielkich dystansach.
Na rynku znaleźć można również rozwiązania z wyższej półki cenowej. Za prawie tysiąc złotych dostępne są sprzęty renomowanych marek. Są to opcje, które przypadną do gustu nie tylko osobom dopiero rozpoczynającym swą przygodę z łucznictwem, ale i wytrawnym łucznikom.
Podsumowując, nowoczesna konstrukcja łuku bloczkowego sprawia, że pozwala on uzyskiwać większą moc wystrzelonej strzały. Gwarantuje on wysoką celność oraz duży zasięg. Nie dziwi zatem fakt, że jest to rozwiązanie, na które chętnie decydują się zarówno sportowcy, jak i myśliwi.
Komentarze (0)